Người thợ hàn trong quá trình làm việc không thể tránh khỏi các nhân tố sinh ra trong quá trình hàn. Ngoài việc đảm bảo hoàn thành công việc, người thợ hàn cần đảm bảo an toàn về lao động và sức khỏe. Khói hàn luôn là mối nguy hiểm của thợ hàn nếu như không có biện pháp bảo vệ, chống độc. Vậy khói hàn được hình thành như thế nào và cần bảo vệ an toàn lao động ra sao trong quá trình làm việc để không ảnh hưởng đến sức khỏe?
Sự hình thành khói hàn
* Kỹ thuật an toàn trong hàn
- Các phân tử khói hàn được hình thành chính từ sự bay hơi của kim loại và của các chất hàn khi nóng chảy. khi nguội đi những hơi này sẽ ngưng tụ và phản ứng với oxy trong khí quyển hình thành nên các phân tử nhỏ mịn (fine particles). Khoảng 90% khói sinh ra từ chất bị thiêu đốt.
- Khói sinh ra cũng khác nhau trong các quá trình hàn: hàn MMA VÀ FCAW (hàn hồ quang bằng dây) tỉ lệ khói sinh ra nhiều do thiêu đốt lớp thuốc bảo vệ và que hàn hơn là từ vật hàn. Hàn khí nồng độ khói sinh ra nhiều từ vật hàn
- Các phân tử này có kích thước từ 0.01 – 1 micron. Những phân tử này có tính độc hại cho công nhân rất cao. Các phân tử càng bé thì càng nguy hiểm hơn.
- Các khí khác sinh ra trong quá trình hàn cũng nguy hiểm nếu không được thông gió nhà xưởng an toàn.
Các chất sinh ra gồm:
- Beryllium - Cadmium Oxides - Chromium
- Copper - Fluorides - Iron Oxide
- Lead - Manganese - Molybdenum
- Nickel - Vanadium - Zinc Oxides
- Carbon Monoxide - Hydrogen Fluoride
- Nitrogen Oxide - Ozone
Kích cỡ phân tử ảnh hưởng đến sức khỏe thợ hàn
Phân tử khói hàn trong khoảng dưới 0.01 đến trên 1 micron tại nguồn và 1- 2 micron ở vùng thở của công nhân. Kích thước các phân tử này có ảnh hưởng đến hệ hô hấp. Phân tử lớn hơn 5 micron sẽ được ngưng tụ trên đường hô hấp, những phân tử từ 0.1- 5 micron sẽ đi vào phổi và ngưng tụ ở đó.
Các bệnh mang lại cho công nhân nếu tiếp xúc với khói hàn nhiều: Viêm phê quảng, viêm phổi, hen suyễn, ung thư phổi, các bệnh về mắt, về da…
Nguyên nhân nguy hiểm từ khói hàn
- Mắt bị sưng đỏ nhức khó chịu khi bị nhiễm khói hàn
- Những phân tử khói hàn đủ nhỏ để đi vào và ngưng tụ trên phổi. theo thời gian các phân tử này sẽ ảnh hưởng tới dòng máu. Các khói hàn từ MMA và FCAW thường chứa một lượng rất lớn Crôm (VI) và mangan, niken và một số nguyên tố khác. Thép không rỉ chứa một lược Cr khoảng 10.5%.
- Trong lĩnh vực hàn, cắt kim loại, gia công cơ khí... thì chất độc hại nhất mà chúng ta quan tâm là Crôm hóa trị VI, sau đó tới Mangan, chì,... Những khí này rất nguy hiểm cho sức khỏe
Vậy cần phải bảo vệ cơ thể như thế nào chống lại tác hại của khói hàn?
* Những nguy hiểm xảy ra khi hàn
Đối với con người:
- Bị điện giật do tiếp xúc với một phần của mạch điện.
- Bị thương do nguồn tia của hồ quang chiếu vào mắt và da.
- Bị bỏng do các giọt kim loại hoặc xỉ nóng chảy trong quá trình hàn bắn vào.
- Bị ngộ độc do khí và bụi hàn.
- Cháy nổ do các thao tác không đúng quy định các bình chứa khí hàn hoặc hàn trong không gian có chứa hoặc gần các chất dễ cháy nổ.
- Hỏa hoạn do kim loại và xỉ nóng chảy gây ra.
- Chấn thương mang đặc tính cơ học trong quá trình chuẩn bị các vật nặng trước và trong hàn.
* Các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình làm việc của người thợ hàn
Các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình làm việc của người thợ hàn:
HÀN là một trong những nghề không thể thiếu trong lĩnh vực sản xuất công nghiệp. Nghề này tiềm ẩn rất nhiều nguy hiểm cho sức khỏe mai sau nên chúng ta phải thật cẩn thận trước khi làm việc.
* Kỹ thuật hàn tig với các loại vật liệu dày - dùng que bù chuẩn
 |
| Các yếu tố ảnh hưởng đến thợ hàn |
Với các loại vât liệu dày thì bạn hàn bình thường chỉ chú ý đến chỉnh điện và lượng khí. Vật liệu càng dày thì chỉnh điện càng cao và lượng khí dưỡng phải càng lớn,tương tự dòng điện càng lớn, mối hàn càng lớn thì phải chọn que bù lớn để dễ lấp đầy mối hàn.
Với các loại vật liệu dày thì dễ hàn hơn, đa phần dùng phương pháp hàn ngoáy với các trường hợp, với trường hợp hàn phẳng không có góc, nếu chưa giỏi kiểu ngoáy cổ tay thì bạn cũng có thể dùng kiểu đi bình thường có thể để mỏ hàn chạy theo kiểu răng cưa hay kiểu số 8...
* Kỹ thuật hàn tig không que bù hoặc que bù tự chế
 |
| Hàn tig |
- Khoảng cách giữa điện cực và vật hàn vào khoảng 2mm, người thợ này đã ước lượng khoảng cách bằng cách chạm vào vật hàn rồi kéo mỏ hàn lên 1 khoảng sau đó mới bật công tắc hàn (Ở đây dùng máy hàn có bộ phát cao tần để mồi hồ quang).
- Sau khi mồi hồ quang, mỏ hàn được giữ cố định trong vài giây để tạo vũng hàn nóng chảy, kích thước vũng hàn sẽ quyết định bề rộng của mối hàn sau này. Vũng hàn nóng chảy lớn dẫn đến bề rộng và độ ngấu lớn, ngược lại vũng chảy nhỏ thì bề rộng và độ ngấu nhỏ hơn.
- Bạn có thể nhìn thấy đầu của kim hàn được phản chiếu trong vũng hàn. Chiều dài hồ quang có thể phán đoán qua khoảng cách giữa đầu kim hàn và hình chiều của nó trên vũng hàn. Khi đã thành thạo, người thợ có thể xác định được chiều dài hồ quang qua chiều rộng và chiều cao của nó.
- Khi thêm que bù không được cho đầu que vào tâm vũng hàn như vậy sẽ làm cho que bù bị chảy và vón cục trên mối hàn, chỉ chấm đầu que vào mép của vũng hàn (kim loại nóng chảy trong vũng hàn sẽ làm nóng chảy đầu que). Que phụ sẽ làm nguội phần nào vũng hàn.
- Que bù phải luôn để gần mỏ hàn (trong vòng bảo vệ của khí trơ) để tránh bị nguội và bị oxy hóa.
- Khi kết thúc đường hàn, mỏ hàn cần lùi lại một chút sau đó mới tắt công tắc hàn (hoặc nhả công tắc). Giữ mỏ hàn tại vị trí đó cho đến khi ra hết khí. Khí này có chức năng bảo vệ kim hàn và vũng hàn nóng chảy.
Để trở thành thợ hàn giỏi bạn phải cố gắng học tập không ngừng nghỉ, luyện cổ tay, luyện chỉnh dòng điện, chỉnh khí và các tư thế hàn khó. Đến khi trở thành một thợ hàn giỏi bạn sẽ thấy nó thật tuyệt vời.
- Ánh sáng: gồm ánh sáng của hồ quang, ánh sáng nơi làm việc. Về yếu tố ánh sáng phải đảm bảo làm việc theo yêu cầu nhất định nào đó, nếu không thị giác của người thợ sẽ bị ảnh hưởng.
- Nhiệt độ: nhiệt độ là yếu tố có ảnh hưởng không nhỏ tới người thợ hàn. Nó bao gồm nhiệt độ hồ quang, nhiệt độ vật hàn, nhiệt độ môi trường.
- Điện: Đối vưới thợ hàn điện, do phải thường xuyên tiếp xúc với nguồn điện nên có thể bị điện giật. Máy hàn có thể bị rò điện..
- Không khí nơi làm việc.
- Điều kiện nơi làm việc…
 |
| Kim loại và xỉ nóng chảy có thể làm cháy các vật xung quanh |
 |
| Người thợ hàn có nguy cơ bị điện giật |
 |
| Các loại bức xạ phát sinh trong quá trình hàn, cắt |
Đối với thiết bị:
- Có thể bị chạm chập mạch điện dẫn đến cháy các kết cấu máy.
- Các thiết bị chứa khí hàn và các thiết bị chịu áp lực cao có thể bị nổ.
- Các thiết bị luôn có nguy cơ bị làm việc quá tải của máy hàn
Để phòng chống hơi khí độc thì dùng mặt nạ, ngoài ra trong các điều kiện cụ thể cho phép chúng ta cũng có thể kết hợp với biện pháp thông gió hoặc không dùng khi nồng độ các chất gây hại ở mức cho phép, để dùng mỏ hàn và kính hàn một cách thuận tiện không gây khó khăn hay cản trở quá trình làm việc, để có được điều kiện làm việc như vậy người ta thường dùng các giải pháp thông gió để cải tạo môi trường khí (không phải môi trường tự nhiên) như là quạt, chụp hút...mỗi loại đều có ưu và nhược điểm của nó.
Một số hướng xử lý khi bị đau mắt do nhiễm khói hàn
- Nếu nguyên nhân là ô nhiễm không khí, dị ứng, tác nhân vật lý hay hóa học thì tốt nhất, bạn nên tránh tiếp cận với các nguyên nhân này như đeo kính sậm màu khi ra nắng, tránh nơi ô nhiễm, bụi bặm nhiều khói hay bơi trong hồ có nhiều Clor. Sau đó, bạn nên dùng thuốc nhỏ mắt chứa chất làm giảm các triệu chứng ngứa, đỏ mắt, không nên dùng tay dụi mắt vì điều đó có thể làm mắt đau nặng hơn.
- Nếu nhiễm trùng nặng do khí từ hồ quang lớn thì bạn nên chườm đá lạnh cho mắt dịu lại rồi dùng thuốc nhỏ mắt cho sạch khí bụi, nếu không đỡ thì phải đi khám bác sĩ chuyên khoa để điều trị kịp thời.
Sống trong môi trường ngày càng ô nhiễm, mắt càng cần chăm sóc kỹ hơn. Nếu không, mắt sẽ rất dễ bị viêm nhiễm, có thể còn dẫn đến tổn thương củng mạc, viêm kết mạc hay loét giác mạc.
CÔNG TY CỔ PHẦN THIẾT BỊ VIỆT
157 - 159
Xuân Hồng, Phường 12, Quận Tân Bình, TP HCM
Điện thoại:
08 3536 8888 | Fax: 08 3536 8866
Giấy ĐKKD
số: 4103011129 tại TP HCM
